To μηνιαίο γυναικείο περιοδικό πανελλαδικής κυκλοφορίας “Votre Beaute” δημοσίευσε μια απο καρδιάς συνέντευξη της Προέδρου του ICPS, Πόλλυς Ιωσηφίδη στην Λουΐζα Βογιατζή. Ο τίτλος είναι
“Η Τέχνη της Βαθιάς Κατανόησης”.
Το κείμενο της συνέντευξης ακολουθεί.
Τον περασμένο Ιούνιο έγινε στην Αθήνα το διεθνές συνέδριο Προσωποκεντρικής Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας. Ψυχή του συνεδρίου η κα Πόλλυ Ιωσηφίδη, Ιδρύτρια και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Συμβουλευτικής και Ψυχολογικών Σπουδών ICPS (Institution for Counseling and Psychological Studies) και σύζυγος του Ιουλίου Ιωσηφίδη, ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνιδρυτή του ICPS – στη μνήμη του οποίου ήταν αφιερωμένο το συνέδριο. Η κ. Ιωσηφίδη, μετά από σπουδές φιλολογίας, στράφηκε στην ψυχολογία, γιατί «αποφάσισα ότι θέλω να δω πώς είναι οι άνθρωποι, πώς είναι οι ζωές των ανθρώπων μέσα στο περιβάλλον τους». Ενώ ήταν συστημική θεραπεύτρια στην Αμερική και στην Ελλάδα, γνώρισε «τυχαία» την προσωποκεντρική προσέγγιση και «μαγεύτηκα! Είπα “αυτό θέλω να κάνω” κι άρχισα να πηγαίνω στην Αγγλία για να εκπαιδευτώ. Ήταν κολλητικό, φαίνεται, γιατί σε λίγο και ο Ιούλιος ήθελε να εκπαιδευτεί, και η κόρη μας Μαρίνα μας ακολούθησε, ενώ είχε κάνει άλλες σπουδές. Έτσι, όλη η οικογένεια μοιραζόταν αυτή την πίστη και το σεβασμό και την αγάπη προς τον άνθρωπο».
Μήπως δεν έχει, εντέλει, τόση σημασία ούτε η προσέγγιση ούτε καν η εμπειρία του ψυχοθεραπευτή όσο ο ίδιος ο πελάτης και η συμμετοχή του στη θεραπεία;
«Η εμπειρία του ψυχοθεραπευτή έχει πάρα πολύ να κάνει: Πόσο έχει καλλιεργήσει τον εαυτό του, πόσο βαθιά τον έχει γνωρίσει, πόσο η όλη του ματιά είναι διευρυμένη. Γι’ αυτό πολλές φορές σκέφτομαι ότι ένα βιβλίο, ένα θεατρικό έργο, η μουσική, μπορούν να μας δώσουν άλλες διαστάσεις και βαθιά κατανόηση της ζωής μας, καθώς και του πελάτη μας. Και δεν είναι μόνο η τέχνη που συμβάλλει στην ανάπτυξή μας, αλλά και η επένδυση στη ζωή και στους άλλους. Έτσι, πραγματικά διευρυνόμαστε και μπορούμε να πλησιάσουμε ο ένας τον άλλον – πιστεύω ότι δουλειά του θεραπευτή είναι να κάνει ακριβώς αυτό. Η θεραπεία, δηλαδή, όπως δείχνουν τουλάχιστον οι τελευταίες έρευνες, εξαρτάται κατά πολύ και από τη διάθεση του πελάτη να μπορέσει να επωφεληθεί από αυτή την εμπειρία, και αυτό πάλι εξαρτάται από τη σχέση που θα δημιουργήσει ο θεραπευτής ή ο σύμβουλος με τον πελάτη του».
Έτσι επιβεβαιώνεται ο Carl Rogers (Σ.Σ. ο πατέρας της Προσωποκεντρικής Συμβουλευτικής).
«Ναι, η σχέση είναι θεραπευτική και απαραίτητη. Αυτό ζητάμε, διότι είμαστε οργανισμοί που επιβιώνουν μόνο μέσα στην ομάδα. Όσο και αν πολλές φορές αποζητούμε τη μοναξιά, όταν απλώνουμε το χέρι μας θέλουμε ν’ ακουμπήσουμε κάποιο άλλο».
Πότε ξεκίνησε το ICPS;
«Ξεκινήσαμε πρώτα το ΚΕΠΠ (Κέντρο Εκπαίδευσης στην Προσωποκεντρική Προσέγγιση) το 1989, με την παραίνεση του δασκάλου μας, συνεργάτη και φίλου του Rogers, Dr. Charles Devonshire. Εκείνος μας βοήθησε να αρχίσουμε και στην Ελλάδα ένα τριετές πρόγραμμα στην Συμβουλευτική. Στη συνέχεια, το Πανεπιστήμιο του Strathclyde αναγνώρισε το πρόγραμμά μας ως Μεταπτυχιακό, που καταλήγει μετά από ένα τέταρτο χρόνο στην απονομή ενός M.Sc. στη Συμβουλευτική. Το δικό μας πρόγραμμα έχει πολλές ομοιότητες με το αντίστοιχο του Strathclyde. Πριν από τρία χρόνια αρχίσαμε να προσφέρουμε, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Central Lancashire, ένα προπτυχιακό πρόγραμμα στην Ψυχολογία και ένα M.Sc. στην Παιδοψυχολογία. Επίσης, το ICPS προσφέρει αναγνωρισμένες σπουδές στην Ψυχοθεραπεία, καθώς και σεμινάρια και διάφορα εργαστήρια. Όλες οι σπουδές στο ICPS διέπονται από το πνεύμα της Προσωποκεντρικής Προσέγγισης».
Πολύς λόγος για τα κολλέγια τον τελευταίο χρόνο…
«Ήταν καιρός πια, ύστερα από 20 χρόνια που το θέμα αιωρείται, να γίνει μια σοβαρή κίνηση διευθέτησης της υπόθεσης αυτής. Ήταν άδικο, τόσο για τους πολύ αξιόλογους επιστήμονες που εργάζονται στο χώρο υπό τους κανόνες που ορίζει το κάθε Πανεπιστήμιο όσο και για τους σπουδαστές, που παλεύουν πραγματικά να πάρουν το πτυχίο τους, να λοιδορούνται ή τουλάχιστον να μην αναγνωρίζεται η μεγάλη προσπάθειά τους. Ο νόμος που δημοσιεύτηκε, στην κατεύθυνση του οποίου κινηθήκαμε κι εμείς στο ICPS, είναι ένα πρώτο βήμα, που όμως περιλαμβάνει πολλές αδικίες. Είναι σαφές ότι ένας μεγάλος εκπαιδευτικός οργανισμός δεν μπορεί να λειτουργήσει σε ένα διαμέρισμα, αλλά μήπως τα 1.000 ή τα 2.000 τετραγωνικά και μια εγγυητική επιστολή 500.000 ευρώ – που ζητά ο νόμος – είναι αυτό που καθορίζει την ποιότητα στις σπουδές; Γιατί, αν δεχόμαστε ότι αυτό είναι που καθορίζει την ποιότητα, τότε θα πρέπει να δεχτούμε ότι τα ιδιωτικά σχολεία και οι πάσης φύσεως άλλες σχολές εκπαίδευσης που δεν καλούνται να ανταποκριθούν σε τέτοιες απαιτήσεις δεν είναι ποιοτικά ιδρύματα – κάτι που, φυσικά, δεν ισχύει».
Στο δικό σας Κολλέγιο, πώς διασφαλίζετε την ποιότητα;
Με πολύ κόπο και συνεχή προσπάθεια. Το πνεύμα που κυριαρχεί στο ICPS επιτρέπει τη δημιουργική κριτική από και προς όλες τις κατευθύνσεις: Διοίκηση – Εκπαιδευτικό Προσωπικό – Σπουδαστές. Το σημαντικό είναι να μπορείς, χωρίς φόβο, να ακούς και να δέχεσαι λάθη και να ορίζεις τα επόμενα βήματα βελτίωσης. Τα βήματα αυτά καθορίζονται και από τη σύγκριση με άλλους παρόμοιους οργανισμούς του εξωτερικού, ενώ περιλαμβάνουν μια συνεχόμενη επαφή με τα συνεργαζόμενα Πανεπιστήμια, εσωτερικούς ελέγχους, αλλά και εξωτερικούς, από μηχανισμούς όπως το Quality Assurance Agency του Υπουργείου Παιδείας της Μεγάλης Βρετανίας και εξωτερικούς εξεταστές. Τα έχουμε πάει πολύ καλά σ’ αυτόν τον τομέα μέχρι τώρα. Οι αξιολογήσεις που έχουμε δεχτεί είναι διθυραμβικές».
Στη δουλειά σας υπάρχουν πράγματα που σας δίνουν χαρά, σας λυπούν ή σας φοβίζουν;
«Εκείνο που με φοβίζει δεν είναι η οποιαδήποτε παρεκκλίνουσα συμπεριφορά, είναι η σκληρότητα. Μπορώ να την εξηγήσω και να καταλάβω τα αίτια, αλλά δεν μου φτάνει η εξήγηση. Εξακολουθεί να με φοβίζει και να με λυπεί. Οι άνθρωποι με γοητεύουν, η ιδιαιτερότητα του καθενός. Επίσης, η αίσθηση ότι παρόλο που μπορώ να πάρω αποφάσεις, υπάρχει το απροσδόκητο της ζωής. Ότι, τελικά, δεν την κρατώ εγώ τη ζωή στα χέρια μου, αλλά εκείνη κρατάει εμένα. Εκεί που δεν βλέπω λύσεις παρουσιάζονται λύσεις – και αυτό είναι μια μαγεία. Όπως μαγεία είναι η αναγνώριση ότι τελικά ανήκουμε όλοι στο ίδιο σύμπαν, όσο ασήμαντοι κι αν είμαστε».
Μήπως η ψυχολογία και η ψυχοθεραπεία καμιά φορά αποσκοπεί στο να κάνει τους ανθρώπους πολύ λείους, να τους εξομαλύνει προς ένα καλό, λειτουργικό μέσο όρο;
«Θα’ταν θλιβερό αν επιμέναμε να θεραπεύσουμε τον Van Gogh! Και τι θα κάναμε άραγε με τον Baudelaire; Όχι, εγώ πιστεύω ότι αν πραγματικά ακολουθούμε τον πελάτη μας, αν είμαστε συνοδοιπόροι, θα πάει τελικά εκεί που ο ίδιος χρειάζεται. Δεν έχουμε στόχους ή σκοπούς για να τον κάνουμε ευτυχισμένο. Αυτή η αναζήτηση της ευτυχίας… πώς ορίζεται η ευτυχία; Πολλές φορές η επιτυχία μιας θεραπείας δεν μπορεί να προσδιοριστεί. Δεν είναι απλώς ότι θεραπεύουμε ένα σύμπτωμα, είναι να μάθουμε να διακρίνουμε και να αποδεχόμαστε αυτό που είμαστε και αυτό που γινόμαστε. Να δούμε πού πάμε και να διαλέγουμε όχι τι θα ζήσουμε αλλά πώς θα το ζήσουμε, και αυτό να γίνεται κάθε μέρα ξανά και ξανά. Να έχουμε αυτή την ελευθερία στην πορεία μας».
